/ Ciekawostki żywieniowe / By

Grejpfrut i leki - to może być groźna mieszanka

Owoce, których należy unikać podczas przyjmowania leków

Grejpfrut i leki – to może być groźna mieszanka

Ta pacjentka nie przedawkowała leków, kobieta przedawkowała sok grejpfrutowy. 42-latka była w bardzo złym stanie, gdy mąż przywiózł ją na pogotowie. Tętno spadało, zmniejszało się ciśnienie krwi. Lekarze musieli ją intubować, a także wszczepić rozrusznik serca. Lekarze nie rozumieli co się stało. Mąż pacjentki mówił, że cierpiała ona na silne migreny i przyjmowała lek o nazwie werapamil. Badania wykazały, że miała w organizmie alarmującą ilość leku – pięciokrotnie przekroczony był bezpieczny poziom. Czy ona przedawkowała? Czy próbowała popełnić samobójstwo?

Odpowiedzi na te pytania lekarze otrzymali dopiero wtedy, gdy kobieta doszła do siebie. Winowajcą okazał się być sok grejpfrutowy – powiedział dr Unni Pillai, nefrolog z St. Louis, który leczył tę kobietę kilka lat temu, a później opublikował na ten temat artykuł. – Kochała sok grejpfrutowy i miała tak silne migreny, mdłości i wymioty, że nie tolerowała niczego innego – opowiada.

Zagrożenie życia

Przez cały tydzień poprzedzający dramatyczne wydarzenia kobiety żywiła się wyłącznie sokiem grejpfrutowym. Potem wzięła werapamil, jeden z kilkudziesięciu leków, którego działanie jest znacznie zwiększone, jeśli zażywa się go w połączeniu z grejpfrutem. W jej przypadku interakcja zagrażała życiu. W ubiegłym miesiącu dr David Bailey, kanadyjski naukowiec, który jako pierwszy opisał taki przypadek ponad dwie dekady temu, wydał zaktualizowaną listę leków, które w połączeniu z grejpfrutem mogą być niebezpieczne. Na rynku jest obecnie 85 takich medykamentów.

Wśród nich są leki obniżające cholesterol, nowe leki przeciwnowotworowe, leki psychotropowe, immunosupresyjne – zażywane przez pacjentów po przeszczepach, niektóre leki na AIDS i niektóre pigułki antykoncepcyjne – do stworzenia tej listy skłoniła nas liczba nowych leków, które pojawiły się na rynku w ostatnich czterech latach – mówi Bailey, farmakolog kliniczny w Lawson Health Research Institute, który jako pierwszy odkrył przypadek niebezpiecznej reakcji w 1990 roku. Naukowcy wciąż debatują nad tym, jak często występują takie groźne przypadki i jak często spowodowane są one spożywaniem soku grejpfrutowego. Bailey uważa, że o wielu przypadkach po prostu nie wiemy, ponieważ mała jest szansa na to, by lekarz zapytał pacjenta, czy spożywał owoc lub sok.

Tragiczne konsekwencje

Nawet jeśli niebezpieczna reakcja występuje rzadko, to – jak mówi Bailey – można ją przewidzieć i zapobiec jej. W wielu szpitalach nie podaje się już soku, na ulotkach dołączonych do leków producenci coraz częściej ostrzegają przed spożywaniem grejpfruta. – Najważniejsze jest, że nawet jeśli częstotliwość jest niska, to konsekwencje mogą być tragiczne – tłumaczy. – Dlatego trzeba działać szybko – dodaje. W przypadku 43 z 85 leków, które zostały zamieszczone na liście, spożywane grejpfruta może być groźne dla życia. Często występują zaburzenia rytmu serca, które mogą prowadzić do śmierci.

Taka reakcja może wystąpić nawet u pacjentów, którzy nigdy nie mieli problemów z sercem; została zaobserwowana u osób przyjmujących leki przeciwnowotworowe, erytromycynę i inne leki przeciwzakaźne, niektóre leki sercowo-naczyniowe – takie jak chinidyna, a także leki przeciwpsychotyczne. Leki takie jak fentanyl, oksykodon i metadon przyjmowane razem z grejpfrutem mogą wywołać poważne problemy z oddychaniem. Taką reakcję mogą spowodować także inne cytrusy, w tym pomarańcze sewilskie, limonka, czy pomelo. Według niektórych lekarzy również granat może zwiększyć działanie niektórych leków.

Narażone osoby starsze
Narażone na niebezpieczeństwo są szczególnie osoby starsze, ponieważ jest bardziej prawdopodobne, że przyjmując leki będą równocześnie pić dużo soku grejpfrutowego. Co więcej, zdolność do radzenia sobie ze szkodliwym działaniem leków z wiekiem zmniejsza się. Zwykle leki są metabolizowane w przewodzie pokarmowym i stosunkowo mało wchłaniane, dzięki enzymowi w jelitach – CYP3A4. Ale sok grejpfrutowy zawiera naturalne związki chemiczne zwane furanocoumarins hamujące działanie enzymu. Na przykład, gdy pacjent przyjmuje simwastaty i równocześnie będzie codziennie, przez trzy dni pić szklankę soku grejpfrutowego, to poziom leku we krwi wzrośnie trzykrotnie, co może być niebezpieczne dla jego zdrowia. Estradiol i etynyloestradiol, stosowane w doustnych środkach antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej, także wchodzą w interakcje z sokiem grejpfrutowym.

Rzadki przypadek

W piśmie Lancet opisano przypadek, gdy na nodze 42-letniej kobiety, która przyjmowała pigułki antykoncepcyjnej YAZ, pojawił się poważny zakrzep, po tym jak zaczęła jeść codziennie jednego grejpfruta – mówi dr Lucinda Grande z Waszyngtonu, która opisała ten przypadek. Grande dodaje, że pacjentka miała inne czynniki ryzyka i okoliczności były nietypowe. Opisaliśmy to dlatego, że to rzadki przypadek – tłumaczy. Patrick McDonnell mówi, że należy zachować szczególną ostrożność w przypadku leków które mają wąski zakres terapeutyczny. Na przykład gdy przyjmuje się cyklosporynę (podawana jest osobom po przeszczepach, by zapobiec odrzuceniu organu). McDonnell zwraca uwagę na to, że większość pacjentów spożywa zbyt duże ilości grejpfrutów. – Kawałek grejpfruta nie szkodzi. Niebezpieczne może być picie codziennie szklanki soku lub więcej – tłumaczy. I dodaje, że nie wszystkie leki z danej grupy reagują w ten sam sposób.

Rady ekspertów

Oto kilka rad od ekspertów dla miłośników grejpfrutów:

  • Jeśli przyjmujesz jakiekolwiek leki, sprawdź na liście czy wchodzą one w reakcję z grejpfrutem. Upewnij się, że wiesz, jakie są potencjalne skutki uboczne. Jeżeli mogą stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia należy unikać picia soków z cytrusów.

Niektóre leki, takie jak klopidogrel, mogą być mniej skuteczne w połączeniu z grejpfrutem.

  • Jeśli regularnie przyjmujesz jeden z leków, które znajdują się na liście, należy całkowicie unikać grejpfruta a także limonek.

Zwracaj szczególną uwagę na skutki uboczne – mogą być dość nietypowe i objawiać się bólem mięśni.

  • Nie wystarczy, że w czasie przyjmowania leku nie będziesz pić soku grejpfrutowego. Należy odstawić go na cały czas leczenia.
  • Ważne jest, by unikać nagłych, drastycznych zmian w diecie, które polegają na spożywaniu wąskiej grupy produktów.

Jeżeli nie możesz żyć bez grejpfruta, zapytaj lekarza czy istnieje substytut leku, który przyjmujesz